काठमाडौं । तराई/मधेशका विभिन्न नौ जिल्लाका महिलामा पाठेघर खस्ने समस्यामा सुधारोन्मुख रहेको एक अध्ययनले देखाएको छ ।

सप्तरी, सिराहा, धनुषा, सर्लाही, रौतहट, बारा, चितवन, मकवानपुर र नवलपरासीका महिलाको स्वास्थ्य परीक्षण र उपचारसहित गरिएको एक अध्ययनले पाठेघर खस्ने समस्या सुधारोन्मुख देखिएपनि अझै करीब २६ प्रतिशत महिलामा कुनै न कुनै प्रकारका पाठेघर खस्ने समस्या पाइएको देखाएको छ ।

यहाँस्थित भारतीय राजदूतावासको आर्थिक एवं प्राविधिक सहयोगमा हेल्दी नेपाल कम्युनिटी फाउण्डेशनद्वारा ती जिल्लाका करीब ४५ हजार महिलामा गरिएको स्वास्थ्य परीक्षण तथा उपचारबाट सो समस्या देखिएको फाउण्डेशनका अध्यक्ष शेखर गिरीले जानकारी दिए । उनका अनुसार सो अध्ययन सन् २०१६ देखि २०१८ सम्म गरिएको थियो ।

स्वास्थ्य परीक्षणबाट पाठेघर खस्ने समस्या देखिएका महिलालाई उपचार सेवा उपलब्ध गराइएको थियो । पाठेघर समस्या भएका महिलाको उपचारका लागि फाउण्डेशनले ती जिल्लाका विभिन्न अस्पतालसँग सहकार्यसमेत गरेको थियो । तीमध्ये पाठेघर खसेका ३६० महिलाको शल्यक्रियासमेत भएको फाउण्डेशनले जनाएको छ ।

विशेषगरी पिछडिएका, अल्पसङ्ख्यक, सीमान्तकृत महिलामा पाठेघर खस्ने समस्या पाइएको अध्ययनमा संलग्न फाउण्डेशनका कार्यक्रम संयोजक डा सदीक्षा गिरीले जानकारी दिए । उनले भनिन्, ‘अझै पनि कम उमेरमा विवाह गर्ने प्रचलन, जन्मान्तरको फरक कम, कुपोषण, सुत्केरी अवस्थामा उचित हेरचाहको कमीलगायतका कारण महिलामा पाठेघर खस्ने समस्या छ ।’

अध्ययनका क्रममा रोग लुकाएर बसेका महिलाको सङ्ख्या उल्लेख्य रहेको पाइएको थियो । “सामाजिक अपहेलना हुने भयले पाठेघर खस्ने महिला उपचारमा नआउँदा समस्या बढ्दो छ’, कार्यक्रम संयोजक गिरीले भनिन् । स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयले पाठेघर खस्ने समस्याको निःशुल्क उपचारको व्यवस्था गरेको छ तर उपचारको पहुँचमा नआउँदा यो समस्या विकराल बन्दै गएको बताइएको छ ।

भारतीय राजदूतावासले महिला सशक्तीकरणअन्तर्गत प्रजनन स्वास्थ्य क्षेत्रमा सहयोग गरेको पहिलोपटक रहेको बताइन्छ । तीन चरणमा सम्पन्न गरेको सो परियोजनाको कुल अनुदान रकम चार करोड ९४ लाख ७० हजार ८४० रहेको छ ।