काठमाडौँ । संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्री बद्रीप्रसाद पाण्डेले नेपालमा रहेका भौतिक एवं अभौतिक सम्पदाले अन्तरराष्ट्रिय रूपमा चर्चा पाउने भएकाले व्यवस्थापन गर्नुपर्ने बताएका छन् । 

अन्तरराष्ट्रिय सङ्ग्रहालय दिवसका अवसरमा आज राष्ट्रिय सङ्ग्रहालय छाउनीमा आयोजित कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै उनले व्यवस्थापन चुस्तदुरुस्त बनाउन सके विश्वभरका इतिहास एवं संस्कृति प्रेमीलाई नेपालमा आमन्त्रण गर्न सकिने बताए । नयाँ पुस्ताले विगतलाई नियाल्न सङ्ग्रहालय महत्त्वपूर्ण माध्यम भएको उल्लेख गर्दै मन्त्री पाण्डेले आगामी पुस्ताले अवलोकन गर्न सक्ने गरी सङ्ग्रहालयलाई संरक्षण गरिनुपर्नेमा जोड दिए । 

“नेपालका सङ्ग्रहालयमा सङ्ग्रहीत चीजबीज अद्वितीय छन्, इतिहास, संस्कृति लोप हुने खतरा भएको अवस्थामा त्यसको संरक्षणका लागि सङ्ग्रहालय पनि एउटा माध्यम बन्न सक्छ, इतिहास र संस्कृतिका केन्द्रका रूपमा सङ्ग्रहालयलाई स्थापित गरिनुपर्छ, कृत्रिम बौद्धिकताको जमानामा सङ्ग्रहालयलाई पनि एआइसँग जोडेर लैजानुपर्छ”, उनले भने । 

एआइका साथै ‘भर्चुअल रियालिटी’लगायत नयाँ प्रविधिलाई पनि धर्म, संस्कृतिका क्षेत्रमा जोडेर लैजानुपर्नेमा मन्त्री पाण्डेको जोड थियो । सङ्ग्रहालयमा रहेका चिजबिजका बारेमा कहिले, कसले, केके बनायोजस्ता जानकारीसहितको विषय लेखेर कथा वाचन शैलीमा प्रस्तुत गर्नसकेमा अवलोकनकर्ता बढेर सङ्ग्रहालयको पनि प्रचारप्रसार हुने भएकाले त्यसतर्फ अघि बढ्नुपर्नेमा उनले सम्बद्ध अधिकारीहरूको ध्यानाकर्षण गराए । 

पुरातत्त्व विभागका महानिर्देशक सौभाग्य प्रधानाङ्गले पुराना र नयाँबीच पुल बन्ने किसिमका संरचना बनाएर सङ्ग्रहालयलाई व्यवस्थित गरिने प्रतिबद्धता जनाए । अर्को वर्षदेखि अन्तरराष्ट्रिय सङ्ग्रहालय समितिको कार्यक्रममा पनि नेपालमा हुने सङ्ग्रहालय दिवससम्बन्धी कार्यक्रम राखेर यसको विश्वव्यापीकरण गरिने जानकारी पनि उनले गराए । विभागअन्तर्गत आठ वटा सङ्ग्रहालय रहेको जानकारी पनि महानिर्देशक प्रधानाङ्गले गराए । 

मन्त्रालयका संस्कृति महाशाखा प्रमुख डा सुरेशसुरश श्रेष्ठले १५८ देशका ३७ हजार सङ्ग्रहालयमा आज यो दिवस मनाइरहेको जानकारी गराउँदै सबै देशमा सङ्ग्रहालय र समुदायको अवस्था उस्तै रहेको बताए । नेपालमा सङ्ग्रहालय स्थापनाको १०० वर्ष पूरा हुन लाग्दा पनि भर्खर सुरु भएकै जस्तो अवस्थामा रहेको उनले सुनाए । 

दिगो विकास लक्ष्यले पनि सम्पदा संरक्षणका विषयलाई महत्त्व दिएको उल्लेख गर्दै उनले युवापुस्ता संस्कृतिबाट विमुख हुँदै जान थालेकाले आकर्षित गर्नुपर्ने चुनौती रहेको बताए । प्रत्येक वर्ष १८ मे का दिन अन्तरराष्ट्रिय सङ्ग्रहालय दिवस मनाइन्छ । दिवसको यस वर्षको नारा ‘तीव्र गतिमा परिवर्तनशील समुदायहरूमा सङ्ग्रहालयको भविष्य’ रहेको छ ।