यस पाठको लागि केही जानकारीहरु :
चारवटा दिशालाई निम्न अनुसार देखाउन सकिन्छ :
आठवटा दिशालाई निम्न अनुसार देखाउन सकिन्छ :
Left Turn or Right Turn:
धेरै जसो प्रश्नहरुमा दायाँ वा बायाँ फर्कने प्रसंग हुन्छ । बायाँ फर्कने भनेको बेला Anti clock Wise (घडीको सुईरो घुम्ने दिशाको विपरित) र दायाँ फर्कने भनेको बेला Clock Wise Turn (घडीको सुईको घुम्ने दिशातिर) हुन्छ भन्ने बुझ्नुपर्छ । दायाँ, बायाँ घुम्दा 45°, 90°, 180° आदिले घुम्छ भन्न सक्छ, त्यस्तो नभनेको बेला सामान्यतया 90° हुन्छ भनेर बुझ्नुपर्छ ।
पार गरेको दुरी वा दुई विन्दुबीचको सबलभन्दा छोटो दुरी निकाल्न पाइथागोरसको सुत्र प्रयोग गर्नुपर्दछ ।
छायाँसम्बन्धी जानकारीहरु :
सुर्योदय (Sun rise) मा पूर्व फर्किएर उभिएको मानिसको छायाँ पश्चिम जान्छ ।
सूर्यास्त (Sunset) मा कुनै वस्तुको छायाँ पूर्वतर्फ जान्छ ।
उत्तर मुख फर्काएर उभिएको मानिसको छायाँ सुर्योदयमा उसको बायाँतर्फ र सूर्यास्तमा उसको दायाँतर्फ जान्छ ।
दक्षिणमुख फर्काएर उभिएको मानिसको छायाँ सुर्योदयमा उसको दायाँतर्फ र सुर्यास्तमा उसको बायाँतर्फ जान्छ ।
दिउँसो12:00 बजे सूर्यको किरण सिधैं जमिनतर्फ (Vertically downward) हुने हुनाले छायाँ बन्दैन ।
Examples
1. जनक आफ्नो घरबाट पूर्वतर्फ सिधा 4km हिड्छ अनि बायाँ फर्केर सीधा ३ km हिड्छ भने ऊ घरबाट कति टाढा र कुन दिशामा छ ?
Model Practice Questions: Direction and distance
१. हरि घरबाट ४ कि.मी. पूर्वतर्फ गई दायाँ घुमी ३ कि.मी. अगाडि बढ्यो भने उ घरबाट कति टाढा र कुन दिशामा छ ?
A) 7 km NE B) 5 km NE C) 7 km SE D) 5 km SE
२. एउटा केटा उत्तरतर्फ अगाडि बढी पश्चिम तर्फ फर्केर १ कि.मी. अगाडि बढ्यो र फेरि बायाँ फर्केर २ कि.मी. अगाडि बढ्यो । यतिखेर उसले आफूलाई शुरुको विन्दुको १ कि.मी. पश्चिमको विन्दुबाट १ कि.मी. उत्तरतर्फ पायो भने सुरुको विन्दुबाट उसले कति कि.मी. उत्तर तर्फको यात्रा गरेछ ?
A) 08:30 B) 09:00 C) 09:30 D) 10:00
३. कुनै निश्चित ठाँउबाट हरिबहादुर बिहान ०७:०० बजे पाँच (५) कि.मि. प्रति घण्टाको गतिमा पूर्व दिशामा हिड्न शुरु गरेछन् । त्यहि नै ठाँउबाट उहि दिशामा मदन बहादुर बिहान ०८:00 बजे दश (१०) कि.मि. प्रति घण्टाको गतिमा हिड्न शुरु गरेछन् भने, हरिबहादुर र मदन बहादुरको भेट कति वजे हुन्छ?
A) 08:30 B) 09:00 C) 09:30 D) 10:00
४. ‘M र N’ को घरहरु उत्तर–दक्षिण गएको बाटोमा आमुने सामुने छन् । ‘M’ को घर पश्चिम दिशामा छ ।’M’ घरबाट निस्केर बाँया फर्केर ६ कि.मि.हिड्छ र त्यसपछि उ दाँया फर्केर अगाडि ८ कि.मि.हिड्दा ‘Q’ को घर सामुने अगाडि पुग्छ ।’M’ ले जस्तै ठीक उस्तै ‘N’ ले गर्छ र त्यसपछि’P’ को घर सामुने अगाडि पुग्छ । यसै आधारमा निम्न कथनहरु मध्ये कुन कथन सही होइन ? छान्नुहोस ।
A)P र Q को घरहरुको दुरी २० कि.मि.भन्दा कम छैन् ।
B) को घर Q को घर देखि दक्षिण–पश्चिम दिशामा पर्छ ।
C) M र P को घरहरुको दुरी १० कि.मि. भन्दा बढी छ ।
D) Q को घर N को घर देखि उत्तर–पूर्व दिशामा पर्छ ।
५. कुनै मानिस पश्चिम फर्केको छ । ऊ दायाँतिर ४५ डिग्री घुम्छ र एकछिनपछि पहिलेकै दिशामा १८० डिग्री घुम्छ तर केहीबेरपछि बायाँतिर २७० डिग्री घुम्छ भने अहिले ऊ कुन दिशातिर फर्केको होला ?
A) South B) North -West C) West D South – West
६. कुनै दिन रमेशले घरबाट निस्केर दक्षिणतर्फ सीधा १० कि.मी.साइकल चलायो र दायाँ फर्केर पुन ५ कि.मी. सीधा साइकल चलायो र पुन दायाँ फर्केर सीधा १० कि.मी. साइकल चलायो र त्यसपछि बायाँ फर्केर सीधा १० कि.मी. साइकल चलायो भने ऊ घरदेखि कति कुन दिशामा र कति टाढा छ ?
A) 20 km North B) 15 km West C) 20 km West D 15 km South
७. शान्त घरबाट निस्केर १० कि.मी. उत्तरतर्फ हिड्छ । त्यहाँबाट फेरी दक्षिण तर्फ ६ कि.मी. हिड्छ र त्यसपछि पूर्वतर्फ ३ कि.मी. हिड्छ । अव भन्नुहोस ऊ शुरु विन्दुबाट कति टाढा र कुन दिशामा छ ?
A) 7 km West B) 7 km East C) 5 km West D 5 km North-East
८. रमेश उत्तरतर्फ ३ कि.मी. हिड्छ र त्यसपछि बायाँ फर्केर २ कि.मी. हिड्छ । फेरि बायाँ फर्केर ३ कि.मी. हिड्छ र यो विन्दुबाट बायाँ फर्कन्छ र पुन ३ कि.मी. हिड्छ भने ऊ प्रस्थान विन्दुबाट कति कि.मी. टाढा छ ?
A) 1 km B) 2 km C) 3 km D 5 km
९. प्रदिप पूर्वतर्फ ३० मिटर हिड्छ र दायाँ फर्केर ४० मिटर हिड्छ । त्यसपछि बायाँ फर्कन्छ र ३० मिटर हिड्छ भने ऊ प्रस्थान विन्दुबाट कुन दिशामा छ ?
A) South B) North –East C) East D) South – East
१०. क र ख २०० मिटर टाढाको विन्दुहरुबाट एक आपसमा भेट्न भनी अघि बढ्दै छन् । ६० मिटर हिडिसकेपछि ख बायाँ फर्कन्छ र २० मिटर सीधा अघि बढ्छ र त्यसपछि दायाँ फर्केर ४० मिटर सीधा अघि बढ्छ । ऊ पुन दायाँ फर्केर शुरुमा यात्रा गरेकै सडमा आइपुग्छ । यदि क र ख एउटै वेगले हिड्छन् भने यस अवस्थामा उनीहरु बीचको दुरी कति होला ?
A) 20 m B) 30 m C) 40 m D 50 m
११. A,B,C र D क्यारामवोर्ड खेलिरहेका छन् । A र C तथा B र D पार्टनर हुन् । D खेलाडि C को दायाँतिर छ जवकी C पश्चिम फर्केको छ । अव भन्नोस B कुन दिशामा फर्केको होला ?
A) South B) North C) East D West
१२. A, B, C, D तास खेल्दै छन् । A र दB पार्टनर हुन् । D उत्तरतर्फ फर्केको छ । A पश्चिम फर्केको छ भने दक्षिणतर्फ को फर्केको होला ?
a) B b) C c) D d) तथ्यांक अपर्याप्त
१३. A, B, C, D / E एउटा बेन्चमा बसेका छन् । D को छेउमा C बसेको छ । D बेन्चको दायाँ छेउमा बसेको छ तर उसँग E बसेका छैन । दायाँबाट दोस्रो स्थानमा C बसेको छ । A चाहिँ B र E को दायाँतर्फ बसेको छ । B र C सँगै बसेका छैनन् भने A कहाँनिर बसेको छ ?
A) बीचमा B) बायाँ छेउमा C) बायाँबाट दोस्रो स्थान D) दायाँबाट चौथो स्थानमा
१४. P, Q, R, S, T, U, V, W आफ्नो क्रम अनुसार सामूहिक छलफलका लागि बराबर दुरीमा राउण्ड टेबलमा बसेका छन् । तिनीहरुको दिशा घडीको सुइ घुम्ने दिशासँग मिल्छ । यदि V उत्तरमा बसेको भए R कुन दिशामा छ ?
A) दक्षिण B) पूर्व C) उत्तर D) पश्चिम
१५. P, Q, R, S, T, U, V, W आफ्नो विपरित क्रम (Reverse Order) अनुसार सामूहिक छलफलका लागि बराबर दुरीमा राउण्ड टेबलमा बसेका छन् । तिनीहरुको दिशा घडीको सुइ घुम्ने दिशासँग मिल्छ । यदि W उत्तरमा बसेको भए S कुन दिशामा छ ?
A) पूर्व B) दक्षिण C) पश्चिम D) उत्तर
१६. गोपाल आफू उभिएको ठाउँबाट ७m सिधा पूर्व गई वृत्ताकार पथमा १ फन्का घुम्दा शुरुको विन्दुबाट हाल उभिएको स्थान बीचको दुरी कति छ ?
a) 10 m b) 7 m c) 44 m d) 14 m
१७. यदि विमला पश्चिमतर्फ ५ किलोमिटर अगाडि बढी दायाँ १० किलोमिटर अगाडि गई फेरि दायाँ ८ किलोमिटर गई फेरि दायाँ ६ किलोमिटर गइन भने उनी सुरुको विन्दुबाट कति किलोमिटर टाढा छिन् ?
a) 8 b) 5 c) 6 d) 4
१८. नरेन्द्र दक्षिणतिर फर्कि उभिएको छ ऊ घडी घुम्ने दिशाविपरित १८०° घुम्छ र त्यसपछि घडी घुम्ने दिशातर्फ ९०° घुम्छ भने ऊ अहिले कुन दिशातर्फ फर्केको छ ?
A) उत्तर B) उत्तर–पश्चिम C) पूर्व–पश्चिम D) पूर्व
१९. महेश सिधा उत्तरतर्फ ४० मिटर हिँडेर बायाँ फर्की २० मिटर हिँड्छ फेरि ऊ बायाँ फर्केर ४० मिटर सिधा हिँड्छ । सुरु विन्दुबाट ऊ कति टाढा छ ?
a) 30 मिटर b) 20 मिटर c) 40 मिटर d) 50 मिटर
२०. अरुण आफ्नो घडी टेबलमा यसरी राख्यो कि ६ p.m, बज्दा घडीको घण्टा सुइले उत्तर दिशा देखायो । ९:१५ p.m हुँदा मिनेट सुइले कुन दिशा देखाउँछ ?
A) दक्षिण B) पश्चिम C) दक्षिण–पूर्व D) उत्तर
२१. दुई केटी र दुई केटा तास खेल्दै छन् । कुनै पनि केटी पूर्व फर्केकी छैनन् । विपरित दिशामा एउटै लिंगका खेलाडी बसेका छैनन् । एउटा केटा दक्षिण फर्केको भए केटीहरु कुन दिशातर्फ फर्केर बसेका होलान् ?
A) पूर्व र पश्चिम B) दक्षिण र पूर्व C) उत्तर र पूर्व D) उत्तर र पश्चिम
Answer sheet
नोट : उपरोक्त पाठ लगायत IQ सम्बन्धी अझ विस्तृतमा अध्ययन गर्न इच्छा भएमा लेखकको पुस्तक IQ Capsule हेर्नुहुन अनुरोध छ ।