सदर प्रहरी तालिम केन्द्र पहिले शीतल निवासका राणाहरूको ‘तबेला’ थियो । अहिले नेताहरूले आफ्नो ‘तबेला’ बनाउँदै छन् ।

सर्वसाधारणलाई पुलिस बनाउन एकेडेमीमा ट्रेनिङ गराइयो/गराइन्छ । त्यस कारण सबै प्रहरी अधिकृतहरूलाई त्यहाँका हरेक ढुङ्गा, रुखबारे जानकारी छ । पुराना अफिसरहरू जोसुकैलाई अहिले पनि एकएक रुखका बारेमा सोध्यो भने पनि सबैले सम्झन्छन् ।

त्यसैले यस्ता कुराहरू मान्छेको सम्झना रहन्छ, भावनात्मकरूपमा ।

एकेडेमीमा सबै पुलिस अफिसरको अट्याचमेन्ट छ । त्यहाँ हरेक टोली हरेक ब्याचले ट्रेनिङ गर्दा निर्माण मर्मत सम्भार कार्यमा आफूलाई सहभागी गराएका छन् । अहिले सम्म १७० भन्दा बढी समूहका सबैले त्यहाँ केही न केही कामहरू गरेका छन् । त्यो ट्रेनिङ सेन्टर मात्रै होइन, एउटा आदर्श संस्था पनि हो । त्यहाँ मेजर इस्युहरूमा डिस्कसन हुन्छ । र, देश तथा नेपाल पुलिसको आवश्यकता अनुसारको विभिन्न प्रकारका कामको थालनी पनि हुन्छ ।

खेलकुदको केन्द्रीय संस्था त्यही छ, नेपाल पुलिस क्लबको । फुटबलको, भलिबलको लगायत । त्यो केन्द्रीय खेलकुद नै एकेडेमीअन्तर्गत रहन्छ ।

अनि त्यसैगरी विशेष प्रशिक्षणका साथै हिमाली क्षेत्रमा उद्धार, सरसफाइ लगायत क्षेत्रमा काम गर्ने कार्यमा क्रियाशील छ, हिमाली शाखा । केन्द्रीय प्रहरी विधि विज्ञान प्रयोगशाला त्यही छ ।

एकेडेमीमा अपराध अनुसन्धान विद्यालय छ, डिआइजीको दरबन्दी छ त्यहाँ । त्यो निकै महत्त्वपूर्ण संस्था हो । यी सबै एकाइहरु एक आपसमा अन्तरसम्बन्धित छन् ।

अपराध अनुसन्धानमा हामीले धेरै काम गर्नुपर्नेछ । नयाँ च्यालेन्जहरू आएको छ । त्यसको लागि स्रोत साधन र रिसोर्स पर्सन राम्रा ट्रेनरहरू सबैको एक्सेस भएको ठाउँ एकेडेमी हो ।

त्यति मात्रै होइन, भिआइपी सेक्युरिटीको लागि हाई स्किल म्यानपावर चाहियो भने त्यहाँ सधैँ तालिम गराइरहेका योग्य प्रशिक्षकहरू हुन्छन् । उनीहरू फिल्डमा गएर काम गर्छन् । राइट कन्ट्रोलको गम्भीर परिस्थितिमा पनि हामीलाई जानकारी छ, अलिकति कम्प्लिकेटेड सिच्युयेसन भयो भने को पठाउने भन्दा अब त्यहाँ अरू पठाएर हुँदैन भनेर एकेडेमीबाटै टोली ल्याइन्थ्यो । त्यो यस्तो खाले रिजर्भ फोर्सका रूपमा रहिरहेको थियो । पहिल्यैदेखि नै जुनसुकै खालको च्यालेन्जिङ काम आयो भने पनि एकेडेमीले गर्दथ्यो । त्यहाँ भिआपी सेक्युरिटी हेर्ने शाखा छ । यस्तै विशेष सेक्युरिटीका डकुमेन्टहरू पनि सबै त्यहाँ छ ।

अनि प्रशासनिक अध्ययन गर्ने कुरा, प्रशिक्षकहरू देशभरका पुलिसको ट्रेनिङ इन्स्यिच्युसनका लागि चाहिने ट्रेनर उत्पादन एकेडेमीले गर्छ । ट्रेनर्स ट्रेनिङ चलाउने मान्छेहरू त्यहाँ बस्छन् । आउँदा दिनहरूमा cसाईवर क्राइम, ट्राफिक म्यानेजमेन्ट, महिला बालबालिका विरुद्धका अपराध अनुसन्धान जस्ता भविष्यमा आउने प्रहरीका चुनौतीहरूका लागि थप विशिष्टिकृत प्रशिक्षण एकाई बढाउँदै जानुपर्ने टड्कारो आवश्यकता देखिसकेको छ ।

यो कुरालाई बेवास्ता गरेर बेसिक ट्रेनिङ सेन्टर सार्ने भनेको ठाउँमा सम्पूर्ण एकेडेमी सार्दा छिन्नभिन्न हुने देखिन्छ । अहिले पनि सरकारले तीन वटा एआइजी राख्दा किन एउटा एकेडेमीमा त भन्दा त्यसको महत्त्व त्यति नै धेरै भएकोले नै हो । त्यहाँ यतिधेरै संस्थाहरू जोडिएका छन् । त्यो सबैको नेतृत्व गर्नलाई दुई जना त डिआइजीहरु कार्यरत छन् । र, अरू विङहरु पनि पनि महत्त्वपूर्ण छन् । नेपालको प्रहरी प्रशासनसँग सम्बन्धित सम्पूर्ण कुराहरू हेर्ने संस्था काठमाडौँ बाहिर कुनामा गएर काम गर्न सक्दैनन् ।

प्रहरी प्रधान कार्यालयले जे भने पनि मान्नुपर्ने परिस्थिति सिर्जना भएको मौका छोपेर शीतल निवास विस्तार गर्दा प्रहरी कर्मचारीको मनोबल त खस्किन्छ नै आम जनताको लागि के फाइदा हुन्छ त ?

राष्ट्रपति भवन जस्तो सर्वोच्च संस्था उपयुक्त ठाउँमा जहाँ शान्त, सौम्य, रौम्य, भव्य होस् त्यस्ता ठाउँमा सिफ्ट गरिदिए राम्रो हुन्छ । काठमाडौँको सबैभन्दा बढी सुन्दर र राम्रो ठाउँमा लगेर राखे भयो । सहरको भिडभाडमा किन राख्नु ?

भिडभाडमा जहाँ जनताको ज्यादा काम गर्नुपर्ने हो, सरकारले सेवा डेलीभर गर्नुपर्ने हो तिनै संस्था राख्न ठिक छ ।

एकेडेमी विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला, गणेशमान सिंहलगायत नेता थुनेको ठाउँ हो । त्यति मात्र होइन, दोस्रो जनआन्दोलनमा पनि देशका प्रमुख नेताहरूलाई थुनेको ठाउँ हो ।

शेरबहादुर देउवालाई लामो समय थुनेको ठाउँ पनि त्यहाँ छ । त्यहाँ किन थुनियो त ? त्यहाँ थुनुवा व्यवस्थापनमा पनि वेस्ट क्वालिटीको सर्भिस दिन सक्ने व्यवस्था भएरै हो । त्यसै हुने गरी बनाएको छ । त्यो ठाउँ हटाएर पनौती सारिएपछि यी सर्भिसहरूको सम्भावना त्यो संस्थाले दिन सक्दैन । र, अब ठुला नेताहरू थुनेको ठाउँमा डोजर लगाएर भत्काएर त्यहाँ कुनै नयाँ बिल्डिङ बन्ला । त्यसले इतिहास पनि मेट्छ र सम्पूर्ण पुलिसहरू दुःखी हुन्छन् । जनताले थप डेलिभरी पाउँदैन । जनताको स्रोत साधनको राष्ट्रको स्रोत साधन खर्च हुन्छ । त्यस कारण यो गलत निर्णय हुन्छ । सरकारको यो निर्णयले सबैभन्दा त पुलिसहरूले अपमानित महसुस गरेका छन् ।

(कुराकानीमा आधारित)

र यो पनि,

पुलिस एकेडेमी सार्ने निर्णयमा पूर्वप्रहरी अधिकारीको असन्तुष्टि