कोशी प्रदेश
मधेश प्रदेश
बागमती
गण्डकी
लुम्बिनी
कर्णाली 
सुदूरपश्चिम
वस्तुगत प्रश्नहरु
१. कुन अंकको ७५ प्रतिशतवाट ७५ घटाउँदा ७५ नै वाँकी रहन्छ ?
२. कुनै वस्तुको उचाई र उक्त वस्तुको छाँयाको लम्वाइ वरावर हुँदा सूर्यको उचाई कति डिग्री हुन्छ ?
३. नेपालको नक्शामा चारकुनामा परेका जिल्लाहरुको नाम तलका मध्ये कुन सही हो ?
(क) हुम्ला, कंचनपुर ताप्लेजुङ झापा (ख) बझाङ, कन्चनपुर झापा ताप्लेजुङ
(ग) ताप्लेजुङ, झापा, दार्चुला,कन्चनपुर (घ) पाँचथर, झापा, दार्चुला र कन्चनपुर
४. बिवाह (Marriage) भन्दा पनि अघि सम्वन्ध विच्छेद (Divorce) कहाँ हुन्छ ?
५. महाकवी लक्ष्मीप्रसाद देवकोटालाई मुनामदन, शाकुन्तल र पागल मार्फत तीनपटक जन्मेका भनेर टिप्पणी गर्ने साहित्यकार को हुन् ?
सही उत्तरहरु :१. २०० २. ४५ डिग्री ३. (ग) ताप्लेजुङ, झापा, दार्चुला,कन्चनपुर ४. Dictionary ५. बालकृष्ण सम |
मानव जीवन नै एउटा परीक्षा हो –दार्शनिक सुकरात
सपना भनेको मस्त निदाएको वेला देखिने चिजमात्र कदापि हैन, बरु यो त हामीलाई ज्यादा निदाउनवाट रोक्ने मनको अभिप्सा पनि हो –एपिजे अव्दुल कलाम
छोटो प्रश्नोत्तर
१. आर्थिक योजनाको सफलताका पूर्वशर्तहरु के के हुन् ?
कुन अवधिमा के कस्तो विकास कार्य के कस्ता स्रोत र विधिवाट गर्ने भन्ने पूर्वनिधारित खाका नै आर्थिक योजना हो । विकास योजना, आवधिक योजना भनेर पनि चिनिने आर्थिक योजनाको सफलताका लागि केही पूर्वशर्तहरु अनिवार्य मानिन्छन् । हाम्रोजस्तो अति विपन्न देशलाई विकसित, उन्नत र समृद्ध तुल्याउनका लागि आर्थिक योजनाको विशेष महत्व रहन्छ । र यस्ता योजनाको सही कार्यान्वयनका लागि देहायका शर्तहरु आवश्यक मानिन्छन् :
- स्पष्ट अर्थराजनीति
- आर्थिक विकासलाई प्राथमिकता
- विकासमा राजनीतिभन्दा पनि विकासका लागि राजनीतिको प्रयोग
- स्रोत साधनको पहिचान, खोजी र परिचालनको स्पष्ट खाकाको प्रयोग
- पर्याप्त, भरपर्दो र स्तरीय तथ्यांक तथा सूचनाको प्रयोग
- सम्पूर्ण योजना चक्र (तर्जुमा, कार्यान्वयन, अनुगमन, मूल्यांकन) मा सरोकारवालासहितको जनसहभागिता प्रवर्द्धन
- जवाफदेहिता किटान गर्न कानुन र मापदण्डको प्रयोग
- समयलाई पनि महत्वपूर्ण स्रोतको रुपमा लिइनु
- कार्यान्वयनको वातावरणमा अन्यौल भएमा वा समस्या देखिएमा निकास दिनको लागि जिम्मेवार निकायको हरदम तत्परता हुनु
- लगानीको वातावरण
भनिन्छ कि आवधिक योजना केही हदसम्म महत्वाकांक्षी हुन्छ । तथापि देशको धरातल सुहाउँदो विकासको मोडल प्रयोग गरी संभाव्य स्रोतको कुशल प्रयोगवाट राखिएका लक्ष्य एवं उद्देश्य पूरा गर्न संभव हुन्छ अनि देशलाई समृद्ध र उन्नत वनाउन संभव हुन जान्छ ।
२. सार्वजनिक प्रशासनका प्रमुख चुनौतिहरु उल्लेख गर्नुहोस् ।
राज्यको तर्फवाट नागरिकमा सेवा सुविधा प्रवाह गर्ने संयन्त्रको रुपमा सार्वजनिक प्रशासन रहेको हुन्छ । सार्वजनिक प्रशासनका सैद्धान्तिक मान्यताहरु, यसको ढाँचा र शैलीहरुमा परिवर्तन स्वभाविक भएतापनि यसले पूरा गर्नुपर्ने नागरिक सन्तुष्टि र राष्ट्रको समृद्धि भने यसका प्रमुख दायित्व र चुनौति दुवै हुन् ।
वर्तमान सन्दर्भमा सार्वजनिक प्रशासनका सामु रहेका चुनौतिलाई देहायका वुँदाहरुमा समेट्न सकिन्छ :
- सर्वसाधरण नागरिकको प्रशासनप्रतिको विश्वास हाँसिल गर्नु ।
- सार्वजनिक प्रशासनले विगतमा पुर्याएका योगदानको जगेर्ना गर्ने ।
- भावी दिनमा पर्नसक्ने विपद तथा अनिश्चित जटिलताहरुसँग जुध्ने समस्याको विकास गर्ने ।
- सरकारी नीति तथा कार्यक्रम तर्जुमा, कार्यान्वयन तथा प्रतिफल वितरणमा अपनत्व र समता कायम गर्ने ।
- विद्यमान सामाजिक, जैविक, वैचारिक, क्षेत्रीय विविधता सम्वद्ध सवालहरुको सही समाधान गर्न सहयोग वन्ने
- जनताको नजिक पुगेर मर्का समाधान गर्ने तर शासन भने टाढा वाटै गर्ने ।
- सरकारको आकार ठिक्क राख्ने र क्षमता भने वढाउने ।
- सिमित स्रोत साधन र असिमित आवश्यकतावीच सन्तुलन कायम गर्ने ।
- योग्यतातन्त्र र समावेशी प्रावधानवीच सन्तुलन कायम गर्दे जनशक्ति व्यवस्थापन गर्ने ।
- वैश्विक तहदेखि स्थानीय तहसम्मका सवालहरुलाई उचित व्यवस्थापन गर्ने ।
- सरकारका अलावा विकास निर्माण र सेवाप्रवाहमा संलग्न सरोकारवाला एवं पात्रहरुवीच समन्वय, सम्वाद र सहकार्य प्रवर्द्धन गर्ने ।
पूरै असम्भव कामलाई चुनौति भनिदैन । आजको चुनौति भोलिको लागि नहुन पनि सक्दछ । आजको संभावना सदासर्वदा नरहन पनि सक्ने हुँदा प्रशासनलाई गतिशील र वुलन्द वनाउँदै नागरिकले महसुस गर्ने र राज्य र गैरराज्य पात्रहरुले साझा अवधारणाका रुपमा प्रशासनलाई वलियो वनाउनु नै अहिलेको प्रमुख सवाल हो । चुनौतिको सामना गर्नु प्रशासनको लागि अनिवार्य आवश्यकता पनि हो र औचित्य पनि ।
नोट: नेत्र सुवेदी “प्रयास” द्वारा प्रस्तुत श्रृखंला १ देखि ४ सम्मका परीक्षापयोगी सामग्रीहरु समेत अध्ययन गरी लाभ लिनुहुन पाठकवर्गमा अनुरोध छ । यसका लागि हाम्रो होमपेजको GK & IQ Corner मा क्लिक गर्नुहोला । साथै यो स्तम्भलाई थप उपयोगी वनाउन विद्वान पाठकहरुको सुझावको समेत आशा गरिएको छ । -www.prasashan.com
