काठमाडौँ । मंगलबार प्रकाशित एक अध्ययन अनुसार वायु प्रदूषणले धूम्रपान नगर्नेहरूमा फोक्सोको क्यान्सरको सबैभन्दा सामान्य रूप बढाउँदै छ । यसले विशेष गरी महिला र दक्षिण पूर्वी एसियाका मानिसहरूलाई कडा असर गरिरहेको छ ।

फोक्सोको क्यान्सर यस रोगको सबैभन्दा सामान्य रूप हो । सन् २०२२ मा २५ लाख मानिसको निदान भएको विश्व क्यान्सर दिवसमा ल्यान्सेट रेस्पिरेटरी मेडिसिन जर्नलमा प्रकाशित अध्ययनले भनेको छ ।

तीमध्ये धेरैजसो पुरुष थिए तर महिलाहरूमा करिब १० लाख केसको बढ्दो हिस्सा थियो । चिनियाँ वित्त पोषित यस अध्ययनका लेखकहरूका अनुसार फोक्सोको क्यान्सरको एक प्रमुख उप–प्रकार – एडेनोकार्सिनोमा – १८५ देशमा महिलाहरूमा प्रमुख बनेको छ ।

“वायु प्रदूषणलाई एक महत्त्वपूर्ण कारक मान्न सकिन्छ जसले आंशिक रूपमा एडेनोकार्सिनोमाको उदाउँदो प्रबलतालाई व्याख्या गर्दछ, यो विश्वव्यापी रूपमा कहिल्यै धूम्रपान नगर्ने मानिसहरूमा फोक्सोको क्यान्सरको ५३–७० प्रतिशत मामिलाहरूका लागि जिम्मेवार छ”, अध्ययनले भन्यो ।

उनीहरूले यो सन् २०२० देखि २०२२ सम्म पुरुष र महिला दुवैमा बढेको पाएका छन् । यसमा महिलाहरूमा सबैभन्दा उच्च स्तर थियो जहाँ यो १० मध्ये छ वटा मामिलामा रहेको थियो ।

“विश्वका धेरै देशमा धूम्रपानको प्रचलन घट्दै गएसँगै धूम्रपान नगरेका मानिसहरूमा फोक्सोको क्यान्सरको अनुपात बढेको छ”, अनुसन्धानकर्ताहरूले भनेका छन्, “धूम्रपान नगरेका मानिसहरूमा फोक्सोको क्यान्सर विश्वभर क्यान्सर–सम्बन्धित मृत्युको पाँचौँ प्रमुख कारण हुने अनुमान गरिएको छ, जुन लगभग पूर्ण रूपमा एडेनोकार्सिनोमाका रूपमा र धेरैजसो महिला र एसियाली जनसङ्ख्यामा देखा पर्छ ।”

अध्ययनले विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन लगायतका मनिटरहरूको डाटामा आधारित जनसाङ्ख्यिक अनुसन्धान प्रस्तुत गरेको छ । अनुसन्धानकर्ताहरूले वायु प्रदूषणसँग सम्बन्धित एडेनोकार्सिनोमाको सबैभन्दा उच्च स्तर पूर्वी एसिया, विशेष गरी चीनमा पत्ता लागेको बताए ।

“तातो र खाना पकाउनका लागि घरायसी ठोस इन्धन जलाउने जोखिमले चिनियाँ महिला गैर-धूम्रपानकर्ताहरूमा फोक्सोको क्यान्सरको कारक हुन सक्छ”, उनीहरूले भने ।