काठमाडौँ । राष्ट्र बैंकले नेपाल आउने भारतीय पर्यटकहरूको रोजाइको भुक्तानी माध्यमबारे अध्ययन गर्ने तयारी गरेको छ।

हालै प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’को भारत भ्रमण क्रममा नेपाल-भारतबीच अन्तरदेशीय भुक्तानी सम्झौता भएको थियो।

यही सम्झौतालाई सघाउने गरी यस्तो अध्ययनको तयारी गरेको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ । 

पर्यटन बोर्डको तथ्यांकअनुसार हाल वार्षिक सरदर दुई लाख १० हजार भारतीय पर्यटक आउँछन्। अहिले नेपालले पाँच सय र दुई हजारका भारतीय नोट चलनचल्तीमा रोक लगाएको छ। यस्तो अवस्थामा डिजिटल प्रविधि समेत असहज हुँदा भारतीय पर्यटक निरुत्साहित हुने सम्भावना भएको भन्दै अध्ययन थालिएको हो।

भारतीय केन्द्रीय बैंक रिजर्भ बैंक अफ इन्डिया (आरबिआई) को सन् २०२२ को तथ्यांकअनुसार करिब ६५ करोड १० लाख भारतीयले ‘रूपे कार्ड’ प्रयोग गर्छन्। सन् २०७९ मै भारतीयहरूले नेपाल भ्रमण क्रममा रूपे कार्ड प्रयोग गर्न सकिने गरी सुविधा दिइएको थियो। २०७८ चैतमा तत्कालीन प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाको भारत भ्रमण क्रममा यस्तो सम्झौता भएको थियो।

भारतीय मध्यम वर्गमा ‘रूपे कार्ड’को प्रयोग बढी छ। नेपाल भ्रमणमा आउने पर्यटकहरू यही मध्यम वर्गीय हुन्। तर उनीहरूले यहाँ रूपे कार्डको सहज प्रयोग गर्न सकिरहेका छैनन्।  

पछिल्लो समय भने दुई देशको भुक्तानी प्रणाली नै एकअर्कामा अन्तरआबद्ध (इन्टिग्रेटे) गराउने प्रयासले भएको राष्ट्र बैंकका अधिकारीहरूले बताएका छन् ।

सम्झौताअनुसार भारतको नेसनल पेमेन्ट कर्पोरेसनले विकास गरेको भुक्तानी प्रणाली ‘युनिफाइड पेमेन्ट इन्टरफे’ र नेपाल क्लियरिङ हाउस लिमिटेडले विकास गरेको ‘नेसनल पेमेन्ट्स इन्टरफेस’ बीच अन्तरआबद्धता गरिन लागेको हो।

योसँगै आगामी दिनमा दुवै देशका केन्द्रीय बैंकहरूबीच थप सहमति हुनेछ। विशेषगरी, कारोबार सीमा, कारोबार शुल्क लगायत विषयमा दुवै देशका केन्द्रीय बैंकहरूबीच सहमति गरिनेछ। क्युआर कोड, पस मेसिन वा एटिएमस सबै माध्यमबाट भुक्तानी गर्न वा रकम झिक्न सक्ने व्यवस्था हुनेछ।