स्रोत: www.mofald.gov.np बाट प्राप्त विवरणबाट सम्पादित ।

वस्तुगत प्रश्नहरु 

१. “मासअप” भनेको के हो ?

२. राष्ट्रिय सतर्कता केन्द्रको स्थापना कुन कानुनअनुसार भएको हो ?

३.नेपालमा सर्वप्रथम मोवाइलबाट बैंकिङ सेवा शुरु गरेको हो?

४.How can we make Seven even?

५. प्रति ३० मिनेटमा एउटा ट्याव्लेट औषधी खाँदा ५ वटा ट्याव्लेट कति समयमा खाइसकिएला?

सही उत्तरहरु:

१. पहिले रेकर्ड/संकलन भएका गीतहरुलाई एकसाथ गाउने तरिका      २. भ्रष्टाचार निवारण ऐन, २०५९

३. कुमारी बैंक                     ४. By taking out “S”          ५. २ घण्टा

छोटो प्रश्नोत्तर

१. पेफा (PEFA) को परिचय दिनुहोस् ।

सार्वजनिक वित्तीय व्यवस्थापनमा सुधारको कडीका रुपमा प्रयोगमा आएको औजारPublic Expenditure and Financial Accountability संक्षिप्त रुप नै पेफा हो । यसले कुनै पनि देशको सार्वजनिक वित्तीय व्यवस्थापनको अवस्थालाई सुधार गर्न विश्वस्तरमै मान्य खाका प्रस्तुत गरेको छ ।मूलत: यो खाकाले प्रणाली, संरचनारप्रकृया (System, Structure and Process) लाईसमेटेकोछ।पेफाको मूलभूत उद्देश्य भनेको प्रभावकारी वजेट नियन्त्रण र वित्तीय जोखिम व्यवस्थापनबाट समग्र वित्तीय अनुशासन कायम गर्नु, सरकारी नीति अनुसार स्रोतको वाँडफाँड गर्नु, सेवा प्रवाहमा प्रभावकारिता ल्याई Value for money संभव तुल्याउनु हो ।

अर्थ सचिव संयोजक रहने PEFA Steering Committee, PEFA Coordinator लगायतका ८ वटा निकायका प्रतिनिधि रहने PEFA Implementation Committeeका वीचमा रहेर PEFA Secretariat ले सुधार डेस्कको काम गरेको हुन्छ । जिल्लामा District PEFA Implementaion Unit (DPIU) र मन्त्रालय लगायतका केन्द्रिय निकायमा  PEFA Implementation Unit (PIU) ले समेत सुधार पहललाई फराकिलो आधार प्रदान गरेका छन् ।

नेपालको सार्वजनिक वित्तीय व्यवस्थामा सुधार गर्ने पहलका रुपमा PFM Reform Action Plan बनाई एकल खाता कोष प्रणाली, Nepal Public Sector Accounting Standard, Risk based audit जस्ता विषयहरु लागू पनि भए । सुधार प्रयासकै फलस्वरुप सन् २००८ मा भएको पहिलो समीक्षाका तुलनामा सन् २०१४ मा भएको दोश्रो पेफा समीक्षामा धेरैजस्तो सुचकमा सुधार देखिएको पनि छ । वजेट चक्रका सवै चरणहरुमा सुधार गर्नका लागि पेफा सुधारका एजेण्डाहरु केन्द्रित रहेको पाइन्छ । सुधारको छाता अवधारणाका रुपमा पेफालाई नेपाल लगायत धेरै देशले अपनाएको पाइन्छ ।

२. चिन्तनशिलताका ६ टोपी (Six Thinking Hats) को संक्षिप्त परिचय दिनुहोस् ।

De Bono भन्ने विद्वानले अघि सारेको सिकाई तथा व्यवस्थापनमा समेत उत्तिकै प्रयोग हुने चिन्तनशिलताका ६ वटा टोपी (Six Thinking Hats)अहिले चर्चामा रहेको हामी पाउँछौँ ।  खासगरी निर्णय निर्माण गर्दा, समूह व्यवस्थापन लगायतका व्यवस्थापकीय कार्यमा उपयोगी हुने चिन्तनका तरिकालाई रंगसमेतबाट संकेत गर्ने ती ६ वटा चिन्तनका HATS यहाँ संक्षेपमा दिइएको छ :

१. सेतो टोपी : आवश्यक पर्ने र संभव भएजति सूचना/जानकारी लिने ।

२. पँहेलो टोपी : आशावादी हुँदै सकरात्मक पक्षको खोजी गर्ने र मूल्यमान्यताको पक्षमा काम गर्ने ।

३. कालो टोपी : राम्रा र नराम्रा पक्षको मिहिन ढंगले लेखाजोखा गर्ने ।

४.रातो टोपी: अनुभूति, स्वतस्फुर्त विचारको ख्याल गरी काम गर्ने ।

५. हरियो टोपी : सिर्जनशिलतामा केन्द्रित हुँदै संभावना, अवसर भएका विकल्प खोज्ने र नयाँ विचार पैदा गर्ने ।

६. निलो टोपी : सोच्ने प्रकृयालाई व्यवस्थित गर्ने । समग्र चिन्तनलाई नियन्त्रण गर्ने ।

यसैसँग सम्वन्धित www.google.com बाट प्राप्त तस्विरसहितको सामग्री समेत तल दिइएको छ ।

नेत्र सुवेदी “प्रयास” द्वारा प्रस्तुत श्रृखंला १ देखि ११ सम्मका परीक्षापयोगी सामग्रीहरु समेत अध्ययन गरी लाभ लिनुहुन पाठकवर्गमा अनुरोध छ । यसका लागि हाम्रो होमपेजको GK & IQ Corner मा क्लिक गर्नुहोला । साथै यो स्तम्भलाई थप उपयोगी वनाउन विद्वान पाठकहरुको सुझावको समेत आशा गरिएको छ । सम्पादक 

शुरु देखि हालसम्मका सबै श्रृंखलाहरु हेर्नका लागि यो लिंकमा क्लिक गर्नुहोस्

http://www.prasashan.com/category/iq-corner/