संस्थागत हुने क्रममा रहेका रुपान्तरणका पक्षहरु
१. एकात्मक व्यवस्थाबाट संघात्मक संरचना
२. हिन्दु राज्यबाट धर्मनिरपेक्ष राज्य
३. गणतान्त्रिक राज्यव्यवस्था
४. समावेशी राज्य
५. लोकतान्त्रिक मूल्य र मान्यताको अवलम्वन
६. विकास, समुन्नति र समृद्धि
७. नागरिक हक अधिकार र कर्तव्यको व्यवस्था एवं राष्ट्रिय हितको प्रवर्द्धन
वस्तुगत प्रश्नहरु
१. कुन पदाधिकारीले राज्यका तीनवटै अंगमा सहभागी भै आफ्नो भूमिका निभाएको हुन्छ ?
(क) राष्ट्रपति (ख) प्रधानमन्त्रि (ग) महान्यायाधिवक्ता (घ) सभामुख
२. नेपाल टेलिकम जनउपयोगी क्षेत्रको संस्थान हो भने नेपाल खाद्य संस्थान कुन क्षेत्रको संस्थानमा पर्दछ ?
(क) जनउपयोगी क्षेत्र (ख) सेवा क्षेत्र
(ग) व्यापारिक क्षेत्र (घ) सामाजिक क्षेत्र
३. सन् २०१७ सेप्टेम्वरमा प्रारम्भ भएको नेपालको महावाणिज्यदुतावास कुन शहरमा खुलेको छ ?
(क) लखनउ (ख) छेङ्दु (ग) सिउल (घ) ग्वान्जाओ
४. तल दिइएको Matrix मा ? को मान कति होला ?
2 | 8 | 9 |
3 | 2 | 4 |
3 | 6 | ? |
५. रोहिङ्ग्या शरणार्थी कुन देशका बासिन्दा हुन् ?
सही उत्तरहरु:
१. (ग) महान्यायाधिवक्ता
२. (ग) व्यापारिक क्षेत्र
३. (घ) ग्वान्जाओ
४. 8 (Note: 8-6=2+1=3)
५. म्यान्मार
छोटो प्रश्नोत्तर
१. आर्थिक लोकतन्त्रका मूल तत्वहरु उल्लेख गर्नुहोस् ?
राजनीतिक उपलव्धीलाई सुदृढ गर्ने र दिगो वनाउनका लागि आर्थिक समुन्नतिका लागि अनुकूल वातावरण हुनुपर्दछ । आर्थिक लोकतन्त्र पनि भनिने त्यस्तो आदर्श अवस्थाको सृजनाका लागि देहायका तत्वहरु रहनु अनिवार्य मानिन्छ :
• वजारमा स्वतन्त्र लगानी अवसर
• सम्पत्ति आर्जन गर्न तथा स्वामित्व राख्न वा हस्तान्तरण गर्न पाउने अधिकार
• गैरकानुनी कर संकलन नहुनु
• सम्पत्ति अतिक्रमण नहुनु
• अवान्छित वस्तुहरुको निर्वाध प्रवाह रोक्ने व्यवस्था
• उद्यमशीलता प्रवर्द्धनमा सरकारी पक्षबाट सहयोगी भूमिका
• उत्पादकत्वमा जोड
२. नेपालको संविधानमा रहेका सुधारिएको संसदीय व्यवस्थाका गुणहरु के के हुन् ?
वर्तमान संविधानको एउटा विशेषता भनेको सुधारिएको संसदीय व्यवस्थाको प्रयोग पनि हो । देहायका गुणहरुले यो व्यवस्थाको पुष्टी गर्दछन् :
• संघीय कार्यपालिकाको गठन गर्दा मन्त्रिहरुको संख्या २५ तोकिएको
• प्रधानमन्त्रीविरुद्ध अविश्वासको प्रस्ताव राख्दा वैकल्पिक प्रधानमन्त्रीको नाम समेत प्रस्ताव गर्नुपर्ने
• एकपटक विश्वासको मत प्राप्त गरेपछि पुन २ वर्षसम्म अविश्वासको प्रस्ताव पेश गर्न नपाइने व्यवस्था
• कार्यकारी प्रमुखले व्यवस्थापिका भंग गर्न नपाउने व्यवस्था
• मिश्रित निर्वाचन प्ररणालीको प्रयोग (प्रत्यक्ष ६० प्रतिशत र समानुपातिक ४० प्रतिशत)
• शीर्ष पदाधिकारी नियुक्ति गर्दा लैंगिकरसामुदायिक रुपमा समावेशी हुनुपर्ने व्यवस्था
• संघ र प्रदेश तहमा चुनाव हारेको व्यक्ति मन्त्रि वन्न नपाउने व्यवस्था
नोट: नेत्र सुवेदी “प्रयास” द्वारा प्रस्तुत श्रृखंला १ देखि ३७ सम्मका परीक्षापयोगी सामग्रीहरु समेत अध्ययन गरी लाभ लिनुहुन पाठकवर्गमा अनुरोध छ । यसका लागि हाम्रो होमपेजको Gk & IQ Corner मा क्लिक गर्नुहोला । साथै यो स्तम्भलाई थप उपयोगी वनाउन विद्वान पाठकहरुको सुझावको समेत आशा गरिएको छ । -सम्पादक